ರಾಮಾಯ ಶಾಶ್ವತಸುವಿಸ್ತ್ರತಷಡ್ಗುಣಾಯ
ಸರ್ವೇಶ್ವರಾಯ ಬಲವೀರ್ಯಮಹಾರ್ಣವಾಯ |
ನತ್ಯಾ ಲಿಲಂಘಯಿಷುರರ್ಣವಮುಪಾತ
ನಿಷ್ಕ್ರಿಡ್ಯ ತಂ ಗಿರಿವರಂ ಪವನಸ್ಯ ಸೂನುಃ || ೧ ||
ಚುಕ್ಕೊಭ ವಾರಿಧಿರನುಪಯಯೌ ಚ ಶೀಘಂ
ಯಾದೋಗಣೈಃ ಸಹ ತದೀಯಬಲಾಭಿಕೃಷ್ಟ |
ವೃಕ್ಕಾಶ್ ಪರ್ವತಗತಾಃ ಪವನೇನ ಪೂರ್ವ
ಕ್ಷಿಪ್ರೊSರ್ಣವೇ ಗಿರಿರುದಾಗಮದಸ್ಯ ಹೇತೋಃ || ೨ ||
ಶೈಲೋ ಹರಸ, ಗಿರಿಪಕ್ಷವಿನಾಶಕಾಲೇ
ಕ್ಷಿಪ್ರೊSರ್ಣವೇ ಸ ಮರುತೋರ್ವರಿತಾತ್ಮಪಕ್ಷಃ |
ಹೈಮೋ ಗಿರಿಃ ಪವನಜಸ ತು ವಿಕ್ರಮಾರ್ಥ-
ಮುದ್ರಿದ್ರ ವಾರಿಧಿಮವರ್ಧದನೇಕಸಾನುಃ || ೩ ||
ನೈವಾತು ವಿಕ್ರಮಣಮ್ಮೆಚ್ಚದವಿಶ್ರಮೋಸ್
ನಿಃಸೀಮಪೌರುಷಬಲಸ್ಯ ಕುತಃ ಶ್ರಮೋSಸ್ಯ |
ಆಶ್ಲೇಷ ಪರ್ವತವರಂ ಸ ದದರ್ಶ ಗಚ್ಚನ್
ದೇಸ್ತು ನಾಗಜನನೀಂ ಪಹಿತಾಂ ವರೇಣ || ೪ ||
ಜಿಜ್ಞಾಸುಭಿರ್ವಿಜಬಲಂ ತವ ಭಕ್ಷಮೇತು
ಯದ್ಯಮಿಚ್ಛಸಿ ತದಿತ್ಯಮರೋದಿತಾಯಾಃ |
ಆಸ್ಕಂ ಪ್ರವಿಶ್ಯ ಸಪದಿ ಪ್ರವಿನಿಃಸ್ಮತೋSಸ್ಮಾತ್
ದೇವಾನನಂದಯ್ದುತ ಸೈಕಮೇಷು ರಕ್ಷನ್ || ೫ ||
ದೃಷ್ಯಾ ಸುರಪುಣಯಿತಾಂ ಬಲಮ ಚೊಗ್ರಂ
ದೇವಾಃ ಪ್ರತುಷ್ಟುವುರಮುಂ ಸುಮನೋSಭಿವೃಷ್ಯಾ |
ತೈರಾದ್ರತಃ ಪುನರಸ್‌ ವಿಯತೈವ ಗಚ್ಚನ್
ಛಾಯಾಗ್ರಹಂ ಪ್ರತಿದದರ್ಶ ಚ ಸಿಂಹಿಕಾಖ್ಯಮ್ || ೬ ||
1
ಸುಂದರಕಾಂಡರಾಮಾಯಣನಿರ್ಣಯಃ
ಲಂಕಾವನಾಯ ಸಕಲಸ ಚ ನಿಗ್ರಹSಸ್ಮಾ:
ಸಾಮರ್ಥ್ಯಮಪ್ರತಿಹತಂ ಪದದ್ ವಿಧಾತಾ |
ಛಾಯಾಮವಾಕ್ಷಿಪದಸೌ ಪವನಾತ್ಮಜ
ಸೋSಸ್ಮಾಃ ಶರೀರಮನುವಿಶ್ಯ ಬಿಭೇದ ಚಾಶು || ೭ ||
ನಿಃಸೀಮಮಾತ್ಮಬಲಮಿತ್ಯಸುದರ್ಶಯಾನೋ
ಹವ ತಾಮಪಿ ವಿಧಾತೃವರಾಭಿಗುಪ್ತಾಮ್ |
ಲಂಬೇ ಸ ಲಂಬಶಿಖರೇ ನಿಪಪಾತ ಲಂಕಾ-
ಪ್ರಾಕಾರರೂಪಕಗಿರಾಥ ಚ ಸಂಚುಕೋಚೇ || ೮ ||
ಚಿ
ಭೂತ್ಯಾ ಬಿಡಾಲಸಮಿತೊ ನಿಶಿ ತಾಂ ಪುರೀಂ ಚ
ಪ್ರಾಪ್ಪನ್ ದದರ್ಶ ನಿಜರೂಪವತೀಂ ಸ ಲಂಕಾಮ್ |
ರುದೊನಯಾSSಶ್ವಥ ವಿಜಿತ್ಯ ಚ ತಾಂ ಸೈಮುಷ್ಟಿ-
ಪಿಷ್ಕಾಂ ತಯಾನುಮತ ಏವ ವಿವೇಶ ಲಂಕಾಮ್ || ೯ ||
ಮಾರ್ಗಮಾಣೋ ಬಹಿಶ್ಯಾಂತಃ ಸೋಶೋಕವನಿಕಾತಲೇ |
ದದರ್ಶ ಶಿಂಶಪಾವ್ರಕ್ಷಮೂಲಸ್ಮಿತರಮಾಕೃತಿಮ್ || ೧೦ ||
ನರಲೋಕವಿಡಂಬಸ್ಯ ಜಾನನ್ ರಾಮಸ್ಯ ಹೃದ್ರತಮ್ |
ತಸ್ಯ ಚೇಷ್ಯಾನುಸಾರೇಣ ಕೃತ್ಯಾ ಚೇಷ್ಯಾತ್ಮ ಸಂವಿದಮ್ || ೧೧ |
ತಾಷ್ಕಾಸಮೇತಾಯಾ ಅಂಗುಲೀಯಮದಾತ್ತತಃ |
ಸೀತಾಯಾ ಯಾನಿ ಚೈವಾಸನ್ಮಾಕೃತೇಸ್ತಾನಿ ಸರ್ವಶಃ || ೧೨ ||
ಭೂಷಣಾನಿ ದ್ವಿಧಾ ಭೂತ್ಯಾ ತಾನೇವಾಸನ್ ತಥೈವ ಚ |
ಅಥ ಚೂಡಾಮಣಿಂ ದಿವ್ಯಂ ದಾತುಂ ರಾಮಾಯ ಸಾ ದದ್ | ೧೩
ಯದತನ್ನ ಪಶ್ಯಂತಿ ನಿಶಾಚರಗಣಾಸ್ತು ತೇ |
ದ್ಯುಲೋಕಚಾರಿಣಃ ಸರ್ವೇ ಪಶ್ಯಂತ್ಯಷಯ ಏವ ಚ || ೧೪ ||
ತೇಷಾಂ ವಿಡಂಬನಾಯ್ಕೆವ ದೈತ್ಯಾನಾಂ ವಂಚನಾಯ ಚ |
ಪಶ್ಯತಾಂ ಕಲಿಮುಖಾನಾಂ ವಿಡಂಬೋSಯಂ ಕೃತೋ ಭವೇತ್ || ೧೫ ||
ಕೃತ್ಯಾ ಕಾರ್ಯಮಿದಂ ಸರ್ವಂ ವಿಶಂಕಃ ಪವನಾತ್ಮಜಃ |
ಆತ್ಮಾವಿಷ್ಕರಣೇ ಚಿತ್ತಂ ಚಕ್ರೇ ಮತಿಮತಾಂ ವರಃ || ೧೬ ||
ಅಥ ವನಮಖಿಲಂ ತದ್ರಾವಣಸ್ವಾವಲಂಬ್ರ
ಕ್ಷಿತಿರುಹಮಿಮಮೇಕಂ ವರ್ಜಯಿತ್ಯಾSSಶು ವೀರಃ |
ರಜನಿಕರವಿನಾಶಂ ಕಾಂಕ್ಷಮಾಣೋSತಿವೇಲಂ
ಮುಹುರತಿರವನಾದೀ ತೋರಣಂ ಚಾರುರೋಹ || ೧೭ ||
ಅಥಾಶಣೋದಶಾನನಃ ಕಪೀಂದ್ರಚೇಷ್ಟಿತಂ ಪರಮ್ |
ದಿನೇಶ ಕಿಂಕರಾನ್ ಬಹೂನ್ ಕಪಿರ್ನಿಗೃಹ್ಯತಾಮಿತಿ || ೧೮ ||
ಸಮಸ್ತಶೋ ವಿಮೃತ್ಯವೊ ವರಾದರಸ ಕಿಂಕರಾಃ |
ಸಮಾಸದನ್ಮಹಾಬಲಂ ಸುರಾಂತರಾತ್ಮನೋಂಗಜಮ್ || ೧೯||
ಅಶೀತಿಕೋಟಿಯೂಥಪಂ ಪುರಃಸರಾಷ್ಟ್ರಕಾಯುತಮ್ |
ಅನೇಕಹೇತಿಸಂಕುಲಂ ಕಪೀಂದ್ರಮಾಣೋದ್ಮಲಮ್ || ೨೦ ||
ಸಮಾವೃತಸ್ತಥಾSSಯುಧೈಃ ಸ ತಾಡಿತಶ್ಚ ಶೈಬ್ರ್ರಶಮ್ |
ಚಕಾರ ತಾನ್ ಸಮಸ್ತಶಸ್ತಲಪಹಾರಚೂರ್ಣಿತಾನ್ || ೨೧ ||
ಪುನಶ್ಯ ಮಂತ್ರಿಪುತ್ರಕಾನ್ ಸ ರಾವಣಪ್ರಚೋದಿತಾನ್ |
ಮಮರ್ದ ಸಪ್ತಪರ್ವತಪುಭಾನ್ ವರಾಭಿರಕ್ಷಿತಾನ್ || ೨೨ ||
ಬಲಾಗ್ರಗಾಮಿನಸ್ತಥಾ ಸ ಶರ್ವವಾಕ್ಕುಗರ್ವಿತಾನ್ |
ನಿಹತ್ಯ ಸರ್ವರಕ್ಷಸಾಂ ತೃತೀಯಭಾಗಮಕ್ಷಿಣೋತ್ || ೨೩ ||
ಅನೌಪಮಂ ಹರೇರ್ಬಲಂ ನಿಶಮ್ಮ ರಾಕ್ಷಸಾಧಿಪಃ |
ಕುಮಾರಮಕ್ಷಮಾತ್ಮನಃ ಸಮಂ ಸುತಂ ನ್ಯಯೋಜಯತ್ || ೨೪ ||
ಸ ಸರ್ವಲೋಕಸಾಕ್ಷಿಣಃ ಸುತಂ ಶಿರ್ವವರ್ಷ ಹ |
ಶಿರ್ವರಾಸ್ತ್ರಮಂತಿರ್ನ ಚೈನಮYಚಾಲಯತ್ || ೨೫ ||
ಸ ಮಂಡಮಧ್ಯಗಾಸುತಂ ಸಮೀಕ್ಷ ರಾವಣೋಪಮಮ್ |
ತೃತೀಯ ಏಷ ಭಾಂಶಕೊ ಬಲ ಹೀತ್ಯಚಿಂತಯತ್ || ೨೬ ||
ನಿಧಾರ್ಯ ಏವ ರಾವಣೋ ರಾಘವ ನಾನ್ಯಥಾ |
ಯುಧೀಂದ್ರಜಿನ್ಮಯಾ ಹತೋ ನ ಚಾಸ್ತ್ರ ಶಕ್ತಿರೀಕ್ಷತೇ || ೨೭ ||
ಅತಸ್ತಯೋಃ ಸಮೋ ಮಯಾ ತೃತೀಯ ಏಷ ಹನ್ಯತೇ |
ವಿಚಾರ್ಯ ಚೈವಮಾಶು ತಂ ಪಃ ಪುಗ್ರಹ್ಮ ಪುಪುವೇ | ೨೮ ||
ಸ ಚಕ್ರವದ್ಮಮಾತುರಂ ವಿಧಾಯ ರಾವಣಾತ್ಮಜಮ್ |
ಅಪೊಥಯರಾತಲೇ ಕಣೇನ ಮಾರುತೀತನುಃ || ೨೯ ||
ವಿಚೂರ್ಣಿತೇ ಧರಾತಲೇ ನಿಜೇ ಸುತೇ ಸ ರಾವಣಃ |
ನಿಶಮ್ಮ ಶೋಕತಾಪಿತಸ್ತದಗ್ರಜಂ ಸಮಾದಿಶತ್ || ೩೦ ||
ಅಥೇಂದ್ರಜಿನ್ಮಹಾಶಿರ್ವರಾಸ್ತ್ರಸಂಪುಯೋಜಿತೈಃ |
ತತಶ್ಚ ವಾನರೋತ್ತಮಂ ನ ಚಾಶಕದೀಚಾಲನೇ || ೩೧ ||
ಅಥಾಸ್ತಮುತ್ತಮಂ ವಿಧೇರ್ಮುಮೊಚ ಸರ್ವದುಃಸಹಮ್ |
ಸ ತೇನ ತಾಡಿತೋ ಹರಿರ್ವಚಿಂತಯನ್ನಿರಾಕುಲಃ || ೩೨||
ಮಯಾ ವರಾ ವಿಲಂಘಿತಾ ಹ್ಯನೇಕಶಃ ಸ್ವಯಂಭುವಃ |
ಸ ಮಾನನೀಯ ಏವ ಮೇ ತತೋSತು ಮಾನಯಾಮ್ಯಹಮ್ || ೩೩ ||
ಇಮೇ ಚ ಕುರ್ಯುರತ್ರ ಕಿಂ ಪುಷ್ಕರಕ್ಷಸಾಂ ಗಣಾಃ |
ಇತೀಹ ಲಕ್ಷಮೇವ ಮೇ ಸ ರಾವಣಶ್ನ ದ್ರಶ್ಯತೇ || ೩೪ ||
ಇದಂ ಸಮೀಕ್ಷ ಬದ್ಮವತ್ ಸ್ಮಿತಂ ಕಪೀಂದ್ರಮಾಶು ತೇ |
ಬಬಂಧುರನ್ಯಪಾಶಕ್ಕೆರ್ಜಗಾಮ ಚಾಸ್ತಮಸ್ಯ ತತ್ || ೩೫ ||
ಅಥ ಪುಗ್ರಹ ತಂ ಕಪಿಂ ಸಮೀಪಮಾನಯಂಶ್ಚ ತೇ |
ನಿಶಾಚರೇಶ್ವರಸ್ಯ ತಂ ಸ ಸೃಷವಾಂಶ್ಚ ರಾವಣಃ || ೩೬ ||
ಕಪೇ ಕುತೋSಸಿ ಕಸ ವಾ ಕಿಮರ್ಥಮೀಶಂ ಕೃತಮ್ |
ಇತೀರಿತಃ ಸ ಚಾವದತ್ ಪುಣಮ್ಮ ರಾಮಮಿಶ್ಚರಮ್ || ೩೭ ||
ಅವೇಹಿ ದೂತಮಾಗತಂ ದುರಂತವಿಕ್ರಮಸ್ಯ ಮಾಮ್ |
ರಘೋತ್ತಮಸ್ಯ ಮಾರುತಿಂ ಕುಲಕ್ಷಯೇ ತವೇಶ್ವರಮ್ || ೩೮ ||
ನ ಚೇತ್ ಪದಾಸ್ಯಸಿ ತ್ವರನ್ ರಘೋತ್ತಮಪ್ರಿಯಾಂ ತದಾ |
ಸಪುತುಮಿತ್ರಬಾಂಧವೊ ವಿನಾಶಮಾಶು ಯಾಸ್ಯಸಿ ೩೯||
ನ ರಾಮಬಾಣಧಾರಣೆ ಕ್ಷಮಾಃ ಸುರೇಶ್ವರಾ ಅಪಿ |
ವಿರಿಂಚಶರ್ವಪೂರ್ವಕಾಃ ಕಿಮು ತ್ಯಮಲ್ಪಸಾರಕಃ || ೪೦ ||
ಪ್ರಕೊಪಿತಸ್ಯ ತಸ್ಯ ಕಃ ಪುರಃ ಸ್ಮಿತ್‌ ಕ್ಷಮೋ ಭವೇತ್ |
ಸುರಾಸುರೊರಗಾದಿಕೇ ಜಗತ್ಯಚಿಂತ್ಯಕರ್ಮಣಃ || ೪೧ ||
ಇತೀರಿತೇ ವಧೋದ್ಯತಂ ನೈವಾರಯದ್ವಿಭೀಷಣಃ |
ಸ ಪುಚ್ಛದಾಹಕರ್ಮಣೇ ನಿಜಯನ್ನಿಶಾಚರಾನ್ || ೪೨||
ಅಥಾ ವಸ್ತಸಂಚಯ್ಕೆ: ಪಿಧಾಯ ಪುಟ್ಸ್ಮಗ್ನಯೇ |
ದದುರ್ದದಾಹ ನಾಸ್ಯ ತನ್ಮರುತೃಋ ಹುತಾಶನಃ || ೪೩||
ಮಮರ್ಷ ಸರ್ವಚೇಷ್ಟಿತಂ ಸ ರಕ್ಷಸಾಂ ನಿರಾಮಯಃ |
ಬಿದ್ದತಶ್ಚ ಕೌತುಕಾತ್ ಪದಗುಮೇವ ತಾಂ ಪುರೀಮ್ || ೪೪ ||
ದದಾಹ ಚಾಖಿಲಾಂ ಪುರೀಂ ಸ್ವಪುಚ್ಚಗೇನ ವಹಿನಾ |
ಕೃತಿಸ್ತು ವಿಶ್ವಕರ್ಮಣೋSವ್ಯದಹ್ಯತಾಸ್ಯ ತೇಜಸಾ || ೪೫ ||
ಸುವರ್ಣರತ್ನಕಾರಿತಾಂ ಸ ರಾಕ್ಷಸೋತ್ತಮ್ಮೆಃ ಸಹ |
ಪುದಯ್ಯ ಸರ್ವಶಃ ಪುರೀಂ ಮುದಾನಿತೊ ಜಗರ್ಜ ವೈ ೪೬ ||
ಸ ರಾವಣಂ ಸಪುತ್ರಕಂ ತೃಣೋಪಮಂ ವಿಧಾಯ ವೈ |
ತಯೋಃ ಪುಪಶ್ಯತೆ: ಪುರೀಂ ವಿಧಾಯ ಭಸ್ಮಸಾದ್ಯಯ್ || ೪೭ ||
ವಿಲಂಘ್ರ ಚಾರ್ಣವಂ ಪುನಃ ಸೃಜಾತಿಭಿಃ ಪ್ರಪೂಜಿತಃ |
ಪ್ರಭಕ್ಷ ವಾನರೇಶಿತುರ್ಮಧು ಪ್ರಭುಂ ಸಮೇಯಿವಾನ್ || ೪೮||
ರಾಮಂ ಸುರೇಶ್ವರಮಗಣ್ಯಗುಣಾಭಿರಾಮಂ
ಸಂಪ್ರಾಪ್ಯ ಸರ್ವಕಪಿವೀರವರೈಃ ಸಮೇತಃ |
ಚೂಡಾಮಣಿಂ ಪವನಜಃ ಪದಯೋರ್ನಿಧಾಯ
ಸರ್ವಾಂಗಕ್ಕೆ ಪ್ರಣತಿಮಸ್ಯ ಚಕಾರ ಭಕ್ತಾ || ೪೯ ||
ರಾಮೋSಪಿ ನಾನದನುದಾತುಮಮುಷ್ಯ ಯೋಗಮ್-
ಅತ್ಯಂತಭಕ್ತಿಭರಿತಸ್ಯ ವಿಲಕ್ಷ ಕಿಂಚಿತ್ |
ಸ್ಮಾತ್ಮಪದಾನಮಧಿಕಂ ಪವನಾತ್ಮಜಸ್ಯ
ಕುರ್ವನ್ ಸಮಾಶ್ಚಿಷದಮುಂ ಪರಮಾಭಿತುಷ್ಟಃ || ೫೦ ||
ಇತಿ ಶ್ರೀಮದಾನಂದತೀರ್ಥೀಯಮಹಾಭಾರತತಾತ್ಪರ್ಯನಿರ್ಣಯೇ ರಾಮಚರಿತೇ
ಹನುಮತ್ಪತಿಯಾನಂ ಸುಂದರಕಾಂಡಕಥಾನಿರ್ಣಯಃ